چرا شبکه های اجتماعی ایرانی محبوب نیستند؟

این روزها راه اندازی شبکه های اجتماعی داخلی به دغدغه اصلی مسئولان بدل شده است  تا آنجا که هرازگاهی در این خصوص اظهار نظری ارائه می شود و در آخرین اظهار نظر، ابوالحسن فیروزآبادی دبیر شورای عالی فضای مجازی اعلام کرده است که در حال مذاکره با بخش خصوصی هستند تا اقدام به راه اندازی کنسرسیومی برای شبکه اجتماعی داخلی کنند و مذاکره با اپراتورهای داخلی هم با هدف تشویق آنها برای ایجاد شبکه اجتماعی داخلی ادامه دارد و زمانی که مذاکره ها به نتیجه برسد سه شرکت داخلی فعال با توانایی جذب بیش از ۱۰ میلیون مشترک راه اندازی می شود.

در این میان این سوال به ذهن می رسد که عملکرد شبکه های اجتماعی داخلی مانند بیسفون، سلام، فانوس، سروش، ساینا و… چگونه است و چرا هنوز کاربران از این شبکه های اجتماعی آنچنان که باید استقبال نکرده ىاند؟ در ادامه با لاین استور سایت تخصصی شبکه های اجتماعی و کسب درامد از شبکه های اجتماعی همراه باشید

 پرداخت الکترونیکی راهی برای افزایش کاربران

Image associée

«علت موفق نبودن پیام رسان ها یا همان شبکه های اجتماعی داخلی برداشته نشدن گام های خوب و محکم در ابتدای کار بخصوص از نظر فنی است.

از این رو باعث شد کاربرهای ایرانی پیام رسانان خارجی را به داخلی ها ترجیح دهند و داخلی ها بازار را به خارجی ها واگذار کنند.

جعفر خورشاد مدیرعامل رسانه ای سروش و مهدی علیزاده مدیر طرح ابرک معتقد هستند اگر شبکه های اجتماعی داخلی از نظر فنی قوی ظاهر شوند و سرویس ها و خدماتی بومی ارائه کنند که شبکه های خارجی قادر به ارائه این خدمات و سرویس ها به کاربران نباشند و به عبارتی محتوای ایرانی داشته باشند، می توان کاربران شبکه های اجتماعی داخلی را افزایش داد.

جعفر خورشاد مدیرعامل رسانه ای سروش که شبکه اجتماعی «سروش» را ارائه کرده است به «ایران» می گوید: در داخل دو گروه وجود دارند که یک گروه از محصولات داخل استفاده می کند و گروه دیگر از محصولات خارجی، بنابراین اگر بخواهیم به آنها بقبولانیم فقط از محصول داخلی استفاده کنند، کار اشتباهی است.

درست است که پیام رسان های داخلی جای کار دارند تا جای رقبا را در داخل کشور بگیرند ولی اگر سرویس های خوب و باکیفیت ارائه شود به طور حتم کاربران داخلی استقبال می کنند.

باید برای دریافت بازخوردهای واقعی از مردم محصول خوبی را به کاربران تحویل دهیم.   خورشاد معتقد است ارائه سرویس بومی از سوی شبکه های اجتماعی در جهان نیز در حال روی دادن است پس باید به این سمت حرکت کرد تا بتوان کاربران را به سمت استفاده از شبکه های داخلی سوق داد.

خورشاد به پرداخت های الکترونیکی از طریق شبکه های اجتماعی داخلی اشاره کرده و می افزاید: اگر سرویس پرداخت الکترونیکی روی پیام رسان شبکه اجتماعی قرار داده شود چون ارائه چنین سرویس هایی بومی است و رقبای خارجی نمی توانند سرویس های بومی به کاربر ارائه دهند به مرور زمان کاربران داخلی از شبکه های اجتماعی وطنی استقبال می کنند.

وی می افزاید: درست است که پیام رسان های داخلی جای کار دارند تا جای رقبا را در داخل کشور بگیرند ولی اگر سرویس های خوب و باکیفیت ارائه شود به طور حتم کاربران داخلی استقبال می کنند.

امکان جذب میلیونی کاربران آری یا خیر

سوال دیگری هم که مطرح می شود این است که آیا امکان جذب بیش از ۱۰ میلیون کاربر وجود دارد یا خیر؟

خورشاد معتقد است اگر سرویس های خوبی در شبکه های اجتماعی داخلی ارائه شود بیشتر از این میزان نیز کاربران از شبکه های اجتماعی داخلی استفاده خواهند کرد.

خورشاد در ادامه دوباره به بحث ارائه خدمات بانکی از سوی پیام رسانان داخلی اشاره کرده و می گوید: اگر بانک ها اعلام کنند کسانی که از پیام رسان داخلی استفاده کنند، هزینه ای بابت انجام خدمات بانکی نمی گیرند، قطعاً بسیاری از مردم از این خدمات استفاده می کنند و به شبکه های اجتماعی داخلی علاقه مند می شوند.

خورشاد با بیان اینکه عده ای معتقدند که انجام تراکنش USSD از طریق پیام رسانان شبکه های داخلی امنیت ندارد، گفت اگر امنیت ندارد کد امنیتی تعریف کنند. ما اطمینان داریم اگر چنین اتفاقی رخ دهد خیلی ها از شبکه اجتماعی داخلی استفاده می کنند.

اما در این میان مرتضی برجی رساندن تعداد کاربران داخلی به ۱۰ میلیون کاربر را آمار و ارقام فضایی دانسته و می گوید: هر کسی که بگوید می تواند تعداد کاربران را به بیش از ۱۰ میلیون کاربر برساند کار مشکلی در پیش دارد چرا که با توجه به تجربه سال هایی که ما در «ساینا» داریم هر بار که تعداد کاربران افزایش یافته است با یک چالش جدید روبه رو شده ایم و مشکلات و مدیریت کاربران با سرورهای داخل بیشتر می شود.

برجی می افزاید: بحث این است اکنون نرم افزار و پلتفرم هایی که برای شبکه های اجتماعی داخلی استفاده می شود در واقع بسیاری از نرم افزارهای خارجی است که ایرانی شده و بیش از یک میلیون کاربر را نمی تواند، مدیریت کند.

به نظرم مرکز ملی فضای مجازی درباره ادعاهای مطرح شده باید راستی آزمایی انجام دهد. تجربه ما در ایجاد و مدیریت شبکه های اجتماعی داخلی کم است و اگر برخی شبکه های اجتماعی خارجی کاربران زیادی را به خود جذب کرده است ضمن داشتن تجربه بالا، روی شبکه های خود بسیار فکر کرده و آنها را با هزینه های کلان چندین میلیون یورویی پیاده سازی کرده و پشتیبانی می کنند.

 فرهنگسازی برای جلب اعتماد کاربران

 

شبکه اجتماعی کلوب

 

نبود اعتماد کاربران به شبکه های اجتماعی داخلی یکی از چالش های بزرگی است که به عقیده فعالان در این زمینه نیازمند فرهنگسازی از سوی مدیران بالا دستی است چرا که شبکه های اجتماعی داخلی هزینه ای برای تبلیغ در این باره ندارند.

مرتضی برجی مدیر طرح ساینا می گوید: برای جلب اعتماد از نظر امنیتی باید بحث فرهنگی و تبلیغات گسترده ای از سوی مسئولان و رسانه ملی صورت بگیرد.

برجی با بیان اینکه اقدام ها باید نامحسوس باشد تا پاسخ دهد، می افزاید: کاربر ایرانی زمینه ذهنی اش منفی است و فکر می کند اگر در شبکه اجتماعی داخلی ثبت نام کند تمام اطلاعات وی در اختیار نهادهای امنیتی قرار می گیرد در صورتی که واقعیت این ىگونه نیست و باید با کار فرهنگی، این ذهنیت منفی از ذهن کاربران داخلی پاک شود.

وی می افزاید: کاربران باید بدانند استفاده از فضای مجازی نیز مانند استفاده از تلفن همراه است و تنها در صورتی که خلاف و جرمی صورت بگیرد، امکان دسترسی به اطلاعات کاربران آن هم تنها با مجوز قضایی وجود دارد. مانند دنیای واقعی در این فضا نیز درصد بسیار اندکی از مردم مرتکب جرم می شوند بنابراین برای افرادی که از این محیء به صورت سالم استفاده و قوانین جامعه را رعایت می کنند مشکلی وجود ندارد و اطلاعات آنها نزد شبکه اجتماعی داخلی محفوظ خواهد بود.

سهم شبکه های اجتماعی بومی در جذب مخاطبان ایرانی ناچیز است و بر مبنای آمارهایی که از سوی دست اندرکاران فضای مجازی کشور اعلام می شود بیش از ۴۰ میلیون گوشی موبایل هوشمند در اختیار کاربران ایرانی قرار دارد و شبکه های اجتماعی و پیام رسانهای موبایلی خارجی، ابزار استفاده بیش از ۳۰ میلیون کاربر ایرانی هستند. این در حالی است که مطابق با اهداف سیاستهای اقتصاد مقاومتی، یکی از ملزومات عمل به ۱۰ برابر کردن تولید محتوای داخلی، استفاده از ابزارهای بومی متناسب با فرهنگ ایرانی اسلامی است و در این زمینه پیام رسانها و شبکه های اجتماعی می توانند نقش پررنگی ایفا کنند.

موضوع توسعه فعالیت شبکه های اجتماعی و پیام رسانهای موبایلی در جهت افزایش محتوای بومی در فضای مجازی، آنچنان از اهمیت برخوردار است که شورای عالی فضای مجازی که سران ۳ قوه در آن حضور دارند، در جلسات متعددی به حمایت از این شبکه های بومی و ساماندهی استفاده از شبکه های خارجی برای ایجاد بازار متناسب شبکه های بومی، پرداخته است.

از سوی دیگر از ۳ سال گذشته تاکنون و با گسترش نقش شبکه های اجتماعی در تبادل اطلاعات، موضوع حمایت از شبکه های اجتماعی مورد تاکید دولت قرار گرفت و وزارت ارتباطات بارها حمایت از ایجاد این شبکه ها را وعده داد. در این مورد ارائه زیرساختهای فنی و پهنای باند رایگان به ازای ترافیک اطلاعاتی که این شبکه ها ایجاد می کنند و نیز ارائه تسهیلات از محل وام وجود اداره شده، از جمله برنامه های حمایتی عنوان شد.

در همین حال وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با عضویت فعال در ۵ شبکه اجتماعی داخلی از جمله تبیان، کلوب، آپارات، زیگور و لنزور و نیز حمایت از دو شبکه پیام رسان موبایلی ساینا و بیسفون، سعی خود را بکار گرفت تا شبکه های اجتماعی در ایران رونق بگیرد و اعلام کرد که بازار یکهزار میلیارد تومانی برای فعالیت شبکه‌های اجتماعی بومی مهیا است.

اما با این حال بررسی ها نشان می دهد که شبکه های اجتماعی بومی، از نظر جذب مخاطب آنطور که باید موفق نیستند و در زندگی کاربران ایرانی نقش مهمی ندارند. این درحالی است که شبکه های اجتماعی و پیام رسانهای خارجی مورد اقبال کاربران قرار دارند و روزانه ایرانیها چندین ساعت از وقت خود را صرف استفاده از این ابزارهای ارتباطی می کنند.

اقبال کاربران ایرانی به شبکه های اجتماعی خارجی

گرچه آمار دقیقی از فعالیت شبکه‌های اجتماعی درایران موجود نیست اما بررسی ها حاکی از آن است که شبکه های اجتماعی مانند تبیان، کلوب، فیس نما، فارس توییتر، هم میهن و افسران در رده های نخست پرطرفدارترین شبکه های بومی قرار دارند و هریک دارای چند ده هزار کاربر هستند؛ حتی یکی از این شبکه ها مدعی شده که ۶ میلیون کاربر دارد. با این وجود در حوزه پیام رسان‌های موبایلی شبکه بومی با کاربر قابل توجه دیده نمی شود.

این درحالی است که شبکه های اجتماعی و پیام رسانهای خارجی هر یک چندین میلیون کاربر در ایران دارند و با وجودی که بخش عمده ای از اهداف این شبکه ها با اهداف ملی ما سازگاری ندارد اما کاربران ایرانی اقبال زیادی به این شبکه ها نشان می دهند.

آماری که پیش از این از سوی مرکز ملی فضای مجازی ارائه شده نشان می دهد که برای مثال در شبکه اجتماعی تلگرام بالغ بر ۱۰۰ هزار کانال توسط ایرانی ها ایجاد شده و در طول یک شبانه روز بیش از یک میلیون و ۲۰۰ هزار مطلب در فضای کانال تلگرام تولید می شود. در همین حال به طور متوسط هر مطلب حدود ۵۰۰ هزار بار در روز دیده می شود و برخی از کانال ها بیش از یک میلیون عضو دارند.

در مورد فعالیت کاربران ایرانی در شبکه اجتماعی اینستاگرام نیز اوضاع به همین نحو است. ایرانی‌ها چندین میلیون فالوئر در صفحات اینستاگرام دارند و بسیاری از این صفحات در ظرف ۲۴ ساعت بیش از دو تا سه هزار کامنت به خود اختصاص می دهند و حتی شاهد آن هستیم که برخی اخبار در این شبکه که حتی جزو اولین های شبکه های اجتماعی نیست، بیش از ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار لایک می خورد.

این درحالی است که این شبکه های پرطرفدار در ایران، در رده های اول شبکه های پرطرفدار دنیا قرار ندارند. حتی شبکه ای مانند تلگرام در لیست ۱۰ شبکه پرطرفدار دنیا نیست اما بیشترین اقبال را از سوی کاربران ایرانی دارد.

موفقیت شبکه های اجتماعی را طرح اقتصادی تضمین می کند

Résultat de recherche d'images pour "‫بیسفون آپارات شبکه های اجتماعی ایران‬‎"

حسین خسروی معاون محتوای موسسه فرهنگی و اطلاع رسانی تبیان وضعیت عملکرد شبکه های اجتماعی بومی در کشور را از جنبه های مختلف مورد بررسی قرار می دهد و می گوید: مشکلات موجود بر سر راه شبکه های اجتماعی داخلی و بومی ابعاد متنوعی دارد که موضوع سرمایه گذاری و امکانات فنی از جمله مهمترین آنهاست.

وی معتقد است که جدای از مسائل مربوط به حوزه کاربری شبکه های اجتماعی، آنچه که در تجربه های موفق بین المللی شبکه های اجتماعی و پیام رسانها قرار دارد، به برنامه ریزی دقیق همه جانبه به ویژه توجه کامل به ابعاد اقتصادی و حوزه سرمایه گذاری مربوط می شود. شبکه های اجتماعی موفق در دنیا با در نظر گرفتن اهداف مختلفی که دارند، هدف اقتصادی را جدی گرفته اند و با سرمایه گذاری هنگفت ، نقشه تجاری روشنی دارند و این دقیقاً همان چیزی است که در تجربه های داخلی کمتر وجود دارد.

خسروی می گوید: این تصور که ممکن است در کشور ما رایج باشد مبنی بر اینکه حاکمیت لزوما باید به طور مصداقی در این حوزه ورود کند درست نیست و همانند هر تجارتی، در این حوزه نیز بخش خصوصی باید به طور جدی ورود کند. برآوردها از فعالیت دهها پیام رسان بومی که توسط بخش خصوصی در کشور راه اندازی شده نیز حاکی از آن است که بسیاری از این شبکه ها به دلیل نداشتن طرح اقتصادی درست و قوی، در حد یک استارتاپ باقی مانده و نتوانسته اند آنطور که باید موفق شوند. این درحالی است که ویژگیهایی همچون کاربرپسند بودن، ارائه خدمات جدید و جذاب، سبب شده تا کاربر ایرانی، جذب شبکه های غیرایرانی و خارجی شود و از آن لذت ببرد.

وجود زیرساختهای فنی در پس اهداف اطلاعاتی شبکه های خارجی

معاون موسسه فرهنگی و اطلاع رسانی تبیان یکی از دلایل قوت شبکه های اجتماعی خارجی را که هم اکنون کاربر بسیاری در ایران دارند، بهره گیری از زیرساختهای فنی مناسب می داند و با بیان اینکه علاوه بر اهداف اقتصادی حتما اهداف و کاربردهای دیگری از جمله فرهنگی و کاربردهای اطلاعاتی و جاسوسی در پس شبکه های اجتماعی خارجی وجود دارد معتقد است: نگاه اقتصادی در راه اندازی این شبکه ها از اولویت جدی برخوردار است و تا حد زیادی این شبکه ها، با دید اقتصادی به این موضوع نگاه می کنند و هدفشان کسب درآمد است.

وی می گوید: شبکه های خارجی به همین علت طرح اقتصادی مناسب دارند و سرمایه گذاری هدفمند انجام می دهند و سازمان خود را برای تغییرات مهمی که منافع آنها را تامین می کند، تجهیز و چابک نگه می دارند. شکی نیست که موفقیت شبکه اجتماعی نیازمند کار منظم علمی و دقیق است و باید با توجه به نیاز قومیتها و ملیتها و با بررسی های روانشناختی و فرهنگ شناسی تعریف شود. چیزی که در کشور ما آنطور که باید جدی گرفته نمی شود.

خسروی ادامه می دهد: هم اکنون کمتر شبکه های اجتماعی در کشور هستند که یک برنامه روشن و دقیق از فعالیت خود داشته باشند. البته همه شبکه های اجتماعی در کشور، ناموفق نیستند و هستند شبکه هایی که با یک پلتفرم بومی موفق توسط جوانان این مرز و بوم با تراکنش بالا فعالیت می کنند و در حد یک میلیون کاربر دارند.

شرایط برای شبکه های بومی فراهم نیست

وی معتقد است که به طور کلی زیرساختهای فنی برای شکل گیری شبکه های اجتماعی و پیام رسانها به طور دقیق در کشور فراهم نیست و سرمایه گذاری مالی درستی از این بابت انجام نشده است. این در حالی است که شبکه هایی مانند تلگرام و اینستاگرام، صدها میلیون دلار هزینه کرده اند. اما ما چه در بخش خصوصی و چه در بخش حاکمیتی شرایط را فراهم نکرده ایم و به موضوع به صورت مقطعی نگاه می کنیم و برنامه بلند مدت نداریم.

خسروی با تاکید براینکه مجموعه ای از اینگونه عوامل، تجربه ناموفق شبکه های اجتماعی بومی را رقم زده اند، می گوید: باید در حوزه شبکه های اجتماعی و پیام رسانها مجموعه عواملی از جمله منابع مالی و درآمدی، ترویج فرهنگی و توسعه علمی در یک بسته دیده شود. درهمین حال موضوع آموزش متخصصان نیز در درجه اهمیت قرار دارد. شواهد نشان می دهد که شبکه های اجتماعی خارجی برای هر سرویس و خدمت تخصصی خود، ساعتها مطالعه پربازده داشته و آموزش دیده اند.

این کارشناس فضای مجازی یکی دیگر از دلایل عدم موفقیت در شبکه های اجتماعی بومی را نبود نگاه رقابتی عنوان و اضافه می کند: ما در شبکه های اجتماعی و پیام رسانهای بومی، فضای رقابتی نمی بینیم و این یک ضعف است. مجموع شبکه های بومی در کشور، نگاه رقابتی ندارند و با یکدیگر تعامل نکرده و همدیگر را رصد نمی کنند. این درحالی است شبکه های اجتماعی خارجی در عین رقابت با یکدیگر ، برحسب منافع خود تعامل و اتفاق نظر نیز دارند.

فیلترینگ شبکه های خارجی یک مسکن مقطعی است

وی در مورد اینکه آیا فیلترینگ شبکه های خارجی می تواند راهگشای موفقیت شبکه های اجتماعی داخلی باشد، می گوید: ممکن است فیلترینگ یک مسکن مقطعی باشد اما درمان قطعی نیست. چرا که مردم به دنبال خدمات چندوجهی جذاب هستند و در صورتی که خدمات جذاب و پرکاربرد دریافت کنند جذب این سرویس می شوند و برایشان فرقی نمی کند که این سرویس داخلی باشد و یا خارجی.

خسروی درباره عدم اعتماد کاربران به شبکه های بومی داخلی می گوید: برخی درتلاشند با ایجاد این توهم که در صورت استفاده از سرویس های داخلی، اطلاعاتشان تحت کنترل و نظارت قرار می گیرد، فضای ذهنی کاربران را برای عدم پیوستن به شبکه های بومی مسموم کنند اما این موضوع کاملا غیرمنطقی است. چرا که نظارت و اشراف اطلاعاتی حتی در شبکه های خارجی نیز ممکن است و امر محالی نیست؛ براین اساس نباید نگاه منفی و بدگمانی به پیام رسانهای داخلی داشت. کما اینکه در سال گذشته کوچ عظیم کاربران از یک پیام رسان خارجی به دیگر پیام رسان خارجی نه به خاطر فیلترینگ و مسائلی از این دست، که به خاطر ضعف کاربری و زیرساختی آن شبکه رخ داد.

وی در جمع بندی گفته های خود به تاکیدات مقام معظم رهبری درخصوص تولید محتوای متقن و جذاب اسلامی ایرانی در فضای مجازی اشاره می کند و می گوید: موفقیت شبکه های اجتماعی بومی به عنوان کسب و کارهای دانش بنیان، می تواند بخش مهمی از مولفه های اقتصاد منهای نفت به شمار رود که ارزش افزوده ایجاد کرده و فضای اقتصادی را متحول می کند.

شبکه های اجتماعی ایرانی که باید در آنها فعالیت کنید

شبکه های اجتماعی بومی را با شبکه های خارجی مقایسه نکنیم

در همین رابطه خسرو سلجوقی مجری پروژه اقتصاد مقاومتی ۱۰ برابر کردن تولید محتوای داخلی در فضای مجازی موفقیت را امری نسبی می داند و می گوید: نباید شبکه های اجتماعی داخلی را با شبکه های خارجی مانند تلگرام و اینستاگرام مقایسه کرد. چرا که این شبکه ها بازار مشابهی ندارند و اگر میزان موفقیت آنها را در تعداد کاربرانشان بسنجیم، اصلا قابل مقایسه نیستند. به همین دلیل نباید انتظار داشت شبکه های بومی در حد شبکه های خارجی کاربر داشته باشند.

وی مهمترین علتی که جلوی راه موفقیت شبکه های اجتماعی بومی را می گیرد، موضوع قوانین و مقررات عنوان می کند و می افزاید: قوانین و مقرراتی که در کشور برای فعالیت های بومی وضع می شود به هیچ عنوان برای شبکه های خارجی مصداق ندارد و حتی اگر شبکه های خارجی خلاف مقررات عمل کنند، کسب و کارشان تحت تاثیر قوانین داخلی کشور قرار نمی گیرد. این درحالی است که برخی قوانین در حوزه کسب و کارهای دیجیتال سبب شده تا ریسک سرمایه گذاری از سوی بخش خصوصی کاهش یابد.

عضو هیات عامل سازمان فناوری اطلاعات موضوع افراط و تفریط در اجرای قوانین و مقررات در کشور را مهمترین موضوعی می داند که سبب شده سرمایه گذاری در حوزه شبکه های اجتماعی با مقاومت همراه شود و می گوید: بسیاری حاضر نیستند در این حوزه ریسک کنند.

Image result for ‫چرا شبکه های اجتماعی ایرانی محبوب نیستند؟؟‬‎

وی در مورد موضوعات زیرساختی تاکید می کند که از لحاظ فنی مشکلی بر سر راه این کسب و کارها وجود ندارد و موضوعات حمایتی نیز می تواند مباحث مالی را پوشش دهد. اما موضوع قوانین و مقررات بحثی است که برای شبکه های بومی به کار گرفته می شود اما شبکه های خارجی از آن مبرا هستند.

مجری طرح تولید محتوا برای کسب و کار آنلاین، با بیان اینکه باید سرویس های خارجی نیز منطبق با قوانین و مقررات کشور ما در ایران فعالیت کنند، می افزاید: برای مثال فعالیت شبکه گوگل در کشور چین به دلیل قوانین و مقرراتی که برای این شبکه وضع شده بود، مختل شد و این موضوع سبب شد موتور جستجوی موفقی مانند بایدو در چین فعالیت کند. البته موضوع گوگل در چین موضوعی سیاسی بود و مقوله فعالیت شبکه های اجتماعی در اکثر کشورها نیز مباحث امنیتی و سیاسی دارد.

وی با بیان اینکه در ایران اما فعالیت شبکه های اجتماعی بومی از لحاظ اقتصادی، سیاسی و اجتماعی شفاف نیست و به همین دلیل سرمایه گذاری در آن با واهمه همراه است، خاطرنشان می کند: این درحالی است که برآوردها نشان می دهد که از سال ۸۳ تا ۹۳ حتی با وجود رکود اقتصادی ، بهترین حوزه ای که سرمایه گذاری در آن جواب داده و چند برابر سایر بخش ها با سوددهی همراه بوده، حوزه فناوری اطلاعات بوده است.

 

 

منابع: فردا نیوز, مشرق نیوز

#مجید_درویش_زاده #لاین_استور#استارتاپونه
درویش زادهDarvishzade
پنل ممبر فالوور

    لطفا برای مشاوره رایگان در خصوص ارائه خدمات؛ فرم زیر را پر کنید:

    2 دیدگاه ها

    1. با توجه به نقش تبلیغات در شبکه های اجتماعی برای افزایش سود و کسب درامد بیشتر لازمه شبکه های اجتماعی محبوب را شناسایی کنیم و در ان ها به فعالیت بپردازیم.

    2. به نظر من شبکه های اجتماعی ایرانی زیر ساخت لازم رو ندارن برای همین باعث جذب کاربر نمیشن

    پاسخ دادن به سارا بیات لغو پاسخ

    نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

    شانستو برای دریافت تخفیف ویژه امتحان کن! (ویژه نمایندگی)