مدیر «ایتا»: فروش اطلاعات به نهادهای امنیتی جرم است
هادی غفاری گفت: در فضای مجازی قوانینی وجود دارد که دست ما را باز میگذارد تا با نهادهای امنیتی کار نکنیم، حتی اگر کار کنیم متخلف محسوب میشویم و جرم است.
فضای مجازی و تکنولوژیهای نوین فصل جدیدی را روی کشورها گشوده است. بر این مبنا بهتر است به صورت جدی، کشور نیز در جهت توسعه اقتصادی و ایجاد تولید و اشتغال از آن بهره بگیرد. ایجاد فضای رقابتی برای جذب مخاطب بهترین روش کسب مشتری در فضای مجازی است. در این فضای رقابتی دو موضوع «امنیت» و «کیفیت» دارای ارزشند و ملاکهای اولیه برای انتخاب هر پیامرسان از سوی کاربران هستند. حمایت از پیامرسانهای ایرانی تنها به کاربران مربوط نمیشود و اگر دولت نتواند حمایتهای مالی یا تبلیغاتی را به پیامرسانهای ایرانی ارائه دهد، در نتیجه بازوی سنگین حمایتی خود را از دست میدهند، هرچند مدیران این پیامرسانها معتقدند ما باید از سوی مردم حمایت شویم تا دولت. قرار بر این بود که وام پنج میلیاردی حمایتی دولت به پیامرسانهای ایرانی داده شود اما با خبر شدیم تنها سه پیامرسانهای «گپ»، «سروش» و «بیسفون» توانستهاند این وام را دریافت کنند، البته وامی با هشت درصد سود و پرداخت یکساله! «فرهیختگان» در چهارمین پرونده خبری خود، سراغ هادی غفاری، مدیر پیامرسان «ایتا» رفته و با او به گفتوگو پرداخته است. آنچه در ادامه میآید، ماحصل این گفتوگوی تفصیلی است.
پیامرسان «ایتا» هم آن وام پنج میلیاردی را گرفته است؟
خیر، سه پیامرسان «گپ»، «سروش» و «بیسفون» آن وام را گرفتهاند. دولت برای پیامرسانهای ایرانی سقف تسهیلات 15 میلیاردی در نظر گرفته که البته این تسهیلات با برگشت هشت درصدی است! اما ما در ایتا دنبال این مساله نبودیم؛ تنها خواستهای که داشتیم این بود که به احترام مردمی که از ایتا استفاده میکنند، قیمت پهنای باند را یکسوم کنند. اگر این کار انجام شود برای ما بهعنوان یک پیامرسان مزیتی محسوب نمیشود؛ اما برای مردمی که از این پیامرسان استفاده میکنند مزیت است.
عدهای میگویند اگر پیامرسان ایرانی از سوی دولت حمایت شود بد است و این یعنی اینکه آن پیامرسان زیرسلطه دولت رفته است، بالاخره حمایت دولت از پیامرسانهای ایرانی خوب است یا بد؟
بحثی مطرح بود مبنیبر اینکه اگر یک پیامرسان از سوی دولت حمایت شود خوب است یا بد؟ باید گفت بستگی به نوع حمایت دارد. وقتی بحث پیامرسان حمایتی مطرح شد یکسری کانالهای دولتی اذعان داشتند تنها به پیامرسانهای دولتی کمک میکنیم و برخی اعتراض داشتند که چرا بقیه حمایت نمیشوند. ما تا امروز حمایت نشدهایم و به پشتوانه حمایت مردمی پیش رفتهایم. مردم بسیار حمایت کرده و باعث شدند دولت نتواند این فشار را تحمل کند؛ یا نتوانستند تحمل کنند یا تشخیص دادند حمایت کنند.
عدهای میگویند از آن روزی که علاءالدین بروجردی رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی گفت ما خودمان هم یک پیامرسان مانند تلگرام داریم همه ایتا را شناختند و تا قبل از آن کسی اسم ایتا را هم نشنیده بود. خودتان این موضوع را قبول دارید؟
من نمیدانم این موضوع تاثیر داشته است یا خیر. البته قطعا بیتاثیر هم نبوده است. صبح که آقای بروجردی این سخن را بیان کرد تا ظهر 50 هزار نفر وارد ایتا شدند. در عرض دو روز 300 هزار مخاطب وارد ایتا شد. البته هر زمان که یکی از مسئولان درباره فیلترینگ تلگرام صحبت میکند، این اتفاق رخ میدهد و مردم به سمت پیامرسانهای ایرانی میآیند. روزی که دفتر اطلاعرسانی مقام معظم رهبری کانال رسمی این دفتر را در تلگرام تعطیل کرد، در روز اول ورودی ما نزدیک به 200 هزار نفر اضافه شد. برخی مواقع کندی هم احساس شدهاست. این طبیعی است و تنها در پیامرسان داخلی چنین نیست؛ بلکه در تلگرام هم این مشکل وجود دارد. وقتی در برزیل واتساپ فیلتر شد، تلگرام با هزاران سروری که الان دارد در برزیل مختل شد و حتی ورودی خود را بست تا زیرساختها را آماده کند. این اتفاق برای ما هم رخ داد که خدا را شکر این مرحله را رد کردیم. الان نزدیک به یک میلیون و 450 هزار رجیستری داریم و دومین پیامرسانی هستیم که در کافهبازار بیش از یک میلیون بار نصب شده است. اپلیکیشن کافه بازار، اپلیکیشنهایی را که در خود قرار میدهد نسبت فعالان یعنی کسانی که این برنامه را در گوشی خود دارند و بازار را هم دارند، مشخص و اعلام میکند اینها فعال هستند. در این راستا براساس آمارهای کافه بازار، یک میلیون و 50 هزار نفر این برنامه را نصب کردهاند اما براساس آمار خودمان، این رقم یک میلیون و 450 هزار نفر است. معمولا اغلب مردم ایران برنامه بازار را دارند. این آمار خیلی خوبی برای ماست و نشان میدهد مردم از آن استقبال کردهاند. قریب به 240 هزار کانال در ایتا داریم که در ظرف 20 روز ایجاد شدهاند. این آمار عجیبی است؛ حتی من به دوستان گفتم دوباره آمار بگیرند که مشخص شد 34 هزار گروه بالای چهار نفر در سیستم دارند. به نظر میرسد مخاطب با هر موجی که احتمال فیلترینگ تلگرام را نشان میدهد، به سمت ایتا حرکت میکند. ما امیدواریم شرمنده مردم نشویم؛ با توجه به اینکه پیامرسانی کاملا خصوصی هستیم و تاکنون حمایت دولتی را نداشتهایم.
چرا محیط کاربری ایتا همانند تلگرام است؟
استراتژیای که ایتا به کار برده این است که خودمان سرور را طراحی کردهایم. طراحی هم طوری بوده که نیازی به اینترنت خارج از کشور نباشد. در ایتا محیط را مانند تلگرام طراحی کردهایم؛ چراکه میخواستیم مردم عادی که از تلگرام استفاده میکنند یا افرادی که سن بالاتری دارند و کار با یک پیامرسان جدید برایشان سخت است، به مشکل برنخورند. در پوسته جدید سعی کردهایم غیر از رنگ هیچ چیز دیگری را تغییر ندهیم. قطعا در امکانات هم بسیار نزدیک به تلگرام هستیم. در ایتا هفت بخش داریم که به مرور زمان از این بخشها رونمایی خواهد شد. بخشهای متفاوتی از جمله ایرلینگ، پرداخت و فروشگاه وجود دارد اما احساس میکنیم در حال حاضر مردم به اینها نیاز ندارند. مردم میخواهند اگر اتفاقی افتاد و تلگرام مختل یا فیلتر شد، حس نکنند که وارد محیط غریبی شدهاند و از آن اطلاع ندارد. حتی کسانی که مدیریت کانال میکنند، احساس نکنند مجموعهای همانند ایتا آنها را مدیریت میکند یا در درآمد و تبلیغ آنها دخالت میکند؛ اینچنین نیست. برای کانالدارها شرایطی را فراهم کردهایم که همانند تلگرام کار در آن رایگان باشد و بحث درآمدزایی اصلا مطرح نیست. شاید یکی از دلایل اقبال ایتا نزد مخاطب هم همین مساله باشد؛ در سیستمی که ما داریم و معلوم است کانالها رزرو میشوند، خود کانالدارهای تلگرام احساس کردهاند جایگاه خود را در تلگرام از دست میدهند؛ بنابراین باید مخاطبان خود را به پیامرسانی هدایت کنند. آنان در حال حاضر در ایتا فعالیت میکنند و دائم در آن محتوا میگذارند. کانالهای خبرگزاریها در ایتا به سرعت مخاطب جذب میکنند. برای من جالب است که مخاطبان این کانالها به این سرعت رشد میکنند!
در ایتا همانند تلگرام مخاطب غیرواقعی هم دارید؟
سعی کردهایم مشکلاتی که تلگرام در مخاطب غیرواقعی دارد، برطرف کنیم. تلگرام در یکسری مواقع دستش را برای مخاطب غیرواقعی باز گذاشته است. این نوع مخاطبان در دو قسمت تلگرام حضور دارند؛ یکی در اضافه کردن افراد در کانالها؛ که با یک آیدی میتوانند اضافه کنند و دیگری در رباتها. ما اینها را نداریم و جلوی مرحله اول را گرفتهایم.
مرحله دوم رباتها هستند که غیرواقعیها را ایجاد میکنند. ایتا هنوز ربات ارائه نداده است. این نوید را میدهیم که اگر ربات ایتا ارائه شود، آن رباتدارها و کسانی که باتنویس در تلگرام هستند، با تغییر آدرس اینترنتی همان امکانات تلگرام را داشته باشند اما مخاطبان باید به ما فرصت بدهند؛ چراکه خود مخاطب عام خواستههایی دارد. در این بین اگر ربات نیز اضافه شود، خواستهها از ایتا چند برابر خواهد شد و میتواند مشکلاتی را برای ما در خدمترسانی به کاربران ایجاد کند.
ایتا در حال حاضر چند کاربر دارد؟ فعالند یا فقط عضو هستند؟
ایتا در حال حاضر دارای یک میلیون و 450 هزار نفر کاربر است. این تعداد فقط عضو هستند؛ یعنی فقط فعال کردهاند. کاربری که ما داریم 20 روزه است و آمار 24 ساعت ما اینگونه است که حدود 80،70 درصد کاربران ما فعال هستند. یکی از ملاکهایی که میتوانیم دیگر دوستان را مورد چالش قرار دهیم، «کافه بازار» است که به نسبتی در ایران پخش شده است. در حال حاضر در کافه بازار بالای یک میلیون اپلیکیشن فعال داریم. پیامرسانهای دیگری هم وجود دارند که از ما بالاتر هستند. بهطور مثال «سروش» از ما بالاتر است و بقیه هم پایینترند. این امر نشان میدهد مخاطب به سیستم ما اقبال خاصی نشان داده است.
کاربرانی دارید که همانند تلگرام در ایتا هم فعال باشند؟
از روزهای اول گروههایی وجود داشتند که کاربران در آن مانند تلگرام فعال بودند. الان هم گروههایی داریم که نزدیک به هزار نفرند و فعالیت میکنند. بزرگترین چالش پیامرسانها، این گروهها هستند که فعالیت میکنند؛ چراکه اندک ظرفیتی را دربرنمیگیرند بلکه ثلث بالای آن را در برمیگیرند. اگر طراحی درستی انجام نشود یکی از پاشنه آشیلها همین گروههای بزرگ هستند که ایجاد میشوند.
خیلیها ادعا دارند «ایتا» تماما کپی تلگرام است.
در صحبتی بیان کردم، بککند (برنامهنویسی سمت سرور) تلگرام و بککند سرورهای ما اصل کار است. همین که الان درگیر هستیم، ببینیم ظرفیت دارد یا خیر. یک پیامرسان اگر 20 درصد طرف کاربر باشد، 80 درصدش بککند و سرور است؛ اعم از شبکه و نوع طراحی میتواند جوابگوی مخاطب بالا باشد.
من گفتهام در طرف سرور ما حتی یک ویرگول از کدهای خارجی استفاده نشده است اما برخی دوستان برعکس ماجرا را عنوان کردهاند؛ نهفقط ما که خیلی از پیامرسانهای دیگر هم از بخشی از اپن سورس (OpenSource) استفاده کردهاند؛ این یک عرف است. یعنی اپن سورسی به نام اکتور وجود دارد که روسیه نوشته و ادعا دارد با تیم تلگرام در ارتباط بوده است. بچههای «بله» هم گمان میکردند ما هم از این اکتور استفاده کردهایم. در حالی که ما خودمان آن را نوشتهایم. کل پیامرسان اختصاصی ما است و ربطی به «اکتور» و «آکا» که آنها ادعا دارند، ندارد. برخی اذعان کردهاند ایتا کپی است ولی من گفتهام ظاهر کار ما از سیستم اپن سورس و از اپن سورس تلگرام استفاده شده است؛ اما بککند ایتا در کل بومی است. در ظاهر هم میتوان دست برد؛ دست بردن در ظاهر سادهترین کار است. با یک رنگبندی و فونت فارسی و دو منو مخاطب احساس نمیکرد این تلگرام است. چرا اصرار داریم ظاهر شبیه تلگرام باشد؟ چون مخاطب با این سیستم راحت است. احتمال دارد این را تغییر دهیم و ظاهر را دست بزنیم اما در حال حاضر این کار را نمیکنیم و سعی داریم با مخاطب پیش برویم.
در آینده امکاناتی به ایتا اضافه میشود؟
امکاناتی همچون آموزش در فضای مجازی داریم. همچنین امکانات پرداخت داریم که درونبرنامهای است. یکی از بخشهای پرداخت شاپرک است. یکی از مهمترین بخشها امکان ارائه پرداختهای فروشگاهی است؛ یعنی پرداختی را در سیستم ارائه کنیم که مخاطب راحت فروشگاه و کلید پرداخت خود را بزند و درنهایت پرداخت انجام شود یا از درگاه شاپرک و درونبرنامهای یا از درگاه خود ایتا بهعنوان کیف پول استفاده شود.
یعنی من پنج هزار تومان کیف پول ایتا خود را شارژ میکنم و اعتبار میگیرم؟
کیف پول از جمله مواردی است که در جهان از آن استفاده میشود. البته پذیرش آن برای بانک مرکزی قدری سخت است.
چرا؟
نمیدانم. شاید به دلیل قوانین کشور باشد. ما معتقدیم کیف پول میتواند بسیار به کسبوکار و مردم و سرعت بخشی به پرداختها کمک کند.
برخی اذعان دارند ایتا یک برنامه درونسازمانی بوده و قرار نبوده است که بهعنوان یک پیامرسان مورد استفاده قرار گیرد.
خیر. اصلا چنین نیست. ایتا از ابتدا پیامرسان بوده است. زیرساخت اگر طراحی گسترشپذیر بودن را نداشته باشد امکان آن را ندارد که حتی 100 هزار نفر را ساپورت کند. زیرساخت یعنی کاری که سه سال در ایتا و کل این مجموعه انجام شد. طراحی نیز به نحوی باید باشد که پاسخگو باشد.
آیا روی زیرسازی ساختمان دو طبقه میتوان ساختمان 100 طبقه بنا کرد؟ قطعا نمیتوان. اگر زیرساخت ایتا براساس ساختمان دو طبقه بنا شده باشد، هیچگاه نمیتواند آن 100طبقه را تحمل کند. قاعدتا اینطور نیست. ما بیان کردهایم به دلیل اینکه ما شرکتی خصوصی بودهایم و حمایتی نداشتهایم و اصرار بر خصوصی بودن داریم متناسب با مخاطب خود در حوزه سختافزار سرمایهگذاری میکنیم.
این نحوه سرمایهگذاری به چه معنا است؟
بهطور مثال یعنی متناسب با مخاطب خود 500 میلیون تومان هزینه زیرساخت میکنیم. برآورد من این است که ماهانه 100 هزار نفر به سیستم من اضافه میشود، پس براساس این برآورد در سه ماه سختافزار 300 میلیون تومانی تهیه میکنم. اگر در این سه ماه در چشماندازی که به بخش خصوصی داریم، به آن رسیدیم، دوباره جذب سرمایه براساس یک میلیون نفر خواهیم داشت. مهمترین دغدغه بخش خصوصی بازگشت اقتصادی است. بخش دولتی یا بخشهایی که وابسته به نهادها هستند این دغدغه را ندارند و خرج میکنند؛ اگر بازگشت که چه بهتر ولی اگر بازنگشت مهم نیست. بخش خصوصی همانند ایتا نه توان این خرج را دارد و نه عاقلانه است که بخواهد این اقدام را انجام دهد.
پیامرسانی همچون «گپ» که خصوصی است، مخاطب را در صف انتظار برای ورود قرار نمیدهد؛ اما در ایتا این صف انتظار را مشاهده کردهایم!
پیامرسان گپ چقدر کاربر فعال در بازار دارد؟ تا چند روز پیش مثبت 100 هزار بوده و الان 200 هزار شده است. شاید بگویید تنها کاربران اندرویدی میتوانند از کافه بازار استفاده کنند، پس کاربران IOS چه میشوند؛ باید عنوان کنم 85 درصد مخاطبان تلگرام از اندروید و 15 درصد مخاطبان سایر موارد هستند. حالا شما این نسبت را به ایران بیاورید. IOS بیشتر در یک رنجی از مدیران است و اینکه چه اتفاقی افتاده که مدیران از IOS استفاده میکنند بحث جداگانهای است، چراکه این برند آمریکاییترین برند است که در ایران وجود دارد و مدیران ایرانی از آن استفاده میکنند و این جای تاسف دارد. برخی نهادها برای درآمدزایی حاضر هستند روی سیستمهایی که خارجی است و حتی برای دشمن است سرمایهگذاری کنند. پلتفرم جهانی است که توسط خیلی از کشورهای اروپایی و آسیایی گسترش مییابد. IOS در کل آمریکایی است؛ نرمافزار و گوشی و همه چیز این برند آمریکایی است. این جای تاسف دارد. تعجبم از مدیری است که با IOS در راهپیمایی 22 بهمن مرگ بر آمریکا میگوید!
ایتا نسخه اندروید و IOS را دارد؟
تنشی که وارد شده باعث شده است ورود نسخه IOS با تاخیر انجام شود.
منظور از تنش بحث فیلتر است؟
خیر. اتفاقاتی که اخیرا رخ داده است. در عرض 20 روز به یک میلیون و 400 هزار کاربر رسیدیم. گپ چنین تجربهای را نداشته است. نهتنها گپ، بلکه هیچ کدام از دوستان در عرض 20 روز به چنین رقمی نرسیدهاند. اگر تحمل کردند، زمان فیلترینگ تلگرام بود که قطع شدند. در فیلترینگی که در دی ماه اتفاق افتاد، تمام پیامرسانهای ایرانی دچار مشکل و قطعی شدند اما در حال حاضر این مشکل و تنش وجود ندارد. به نظر من غیر از ایتا و سروش این تنش را هیچکدام از دوستان نداشتند.
سروش که هر روز یک بهروزرسانی دارد!
سروش آنتن خوبی در صداوسیما دارد و این منطقی است که برای خود هزینه کند.
این میزان بهروزرسانی معقول نیست!
من کاری به این بهروزرسانی ندارم. منظورم مخاطبان هستند که آن را نصب میکنند. ایتا حتی یک بنر تبلیغاتی هم ندارد.
تمام امکانات ایتا همانند تلگرام است؟
همه امکانات را داریم اما اینکه همه را بالقوه داشته باشیم، اینگونه نیست. در ابرگروه دست مخاطب را باز گذاشتهایم تا مخاطب افزایش پیدا کند و سوپرگروهها را در ایتا با همان امکانات در تلگرام قرار میدهیم. در نتیجه محدودیت هزار و دو هزار عضو برداشته میشود. چرا زیرساخت تلگرام را بهعنوان یک مبنای طراحی مهندسی معکوس خود قرار دادهایم؟ به دلیل اینکه احساس کردهایم تلگرام با عقبهای که در «ویکی» (یکی از شبکههای اجتماعی محبوب در اروپا) داشته است، مجدد طراحی شده و یکسری امکانات وقتی در ویکی پرداخته نشد، در فونداسیون تلگرام دیده شد؛ به همین خاطر احساس کردیم این مساله میتواند مهم باشد. به همین دلیل ساده نبوده که دریابیم طراحی چه بوده است. شاید یک سال زمان برده تا بفهمیم طراحی آن چه بوده است. پایه و فونداسیون چطور طراحی شده است که توانسته این میزان روبهجلو حرکت کند. کشف چنین موضوعی مهم بود که توسط ایرانیها انجام شود. خوشبختانه چون تسلط کامل بر کدنویسی داریم، آپدیت و اضافه کردن امکانات برای ما بسیار ساده است.
از چه سالی فعالیتهای خود را شروع کردهاید؟
سال 94 بود. در حوزه ایتا از ماههای اول و دوم سال 94 بود. ما 12 سال با شرکت طوبی همکاری داشتیم و در سرویسهای پیامرسانی بودیم و خیلی از سیستمهای دولتی از پیامرسانهای ما استفاده میکنند. حدود 6 سال است که در مجموعه دیگری با اپراتور همراه اول در پیامکهای ارزشافزوده و فرهنگی و مذهبی هستیم و 6 سال است که با ایرانسل این قرارداد را بستهایم. شرکت ما سابقهای 13،12 ساله دارد. قبل از آن هم خودم مدیر آیتی مجموعه دیگری بودم که بعد شرکت خصوصی تاسیس کردیم؛ چراکه احساس کردیم در شرکت خصوصی دست ما بازتر است. شرکت سامانه فناوری طوبی متولی اصلی ایتاست که سابقه 12 ساله در سیستمهای پیامرسانی سازمانی دارد. درحال حاضر نیز سههزار سازمان و شرکت از آن استفاده میکنند که در این زمینه درآمدزایی داریم. شرکت روال عادی را طی میکند و سرمایهگذاری اصلی در سیستم شرکت است که براساس این سرمایه حرکت میکند. روزانه حدود نیممیلیون نفر از سیستمهای پیامک پولی ما استفاده میکردند که درحال حاضر حدود 250 هزار نفر است؛ چراکه این سیستمها افول کرده است. طبیعی است که این درآمد به صورتی نیست که بتوانیم ناگهانی پولی را تزریق کنیم. احساس میکنم این روند که اتفاق بیفتد، اضافه کردن سختافزار کمکم با درآمدهای ما میخواند. درحال حاضر به یکمیلیون و 400 هزار کاربر رسیدهایم. خیلی از موسسات و شرکتها نیز اعلام آمادگی کردند تا اسپانسر شوند.
این شرکتها، نهادهای امنیتی هستند یا متفرقه؟
شرکتهای خصوصی هستند. ما همچنان سعی داریم خصوصی بمانیم چون مخاطب اینطور میپسندد. من حتی درخواست سرمایهگذاری را از سوی افراد عادی که در این حوزهها نبودند، داشتم. بالای دو تا سه نفر روزانه تماس میگیرند و اعلام آمادگی برای سرمایهگذاری میکنند. شرکت ما باید برآیند بگیرد که چه سرمایهگذاریای را بپذیرد که هم ریسک کمتری داشته باشد و هم زمینه رشد را برای ما فراهم کند. طبیعی است وقتی با سازمان یا شرکت خصوصی که توانی دارد، کار میکنیم، بهعنوان اسپانسر قبول میکنیم از توان او هم میتوان استفاده کرد و حرکتی انجام داد.
و اما امنیت ایتا از دیدگاهی دیگر ..
در توضیحات سایت این اپلیکیشن به پشتیبانی اشاره شده است که توسط شرکت اندیشه یاوران تمدن امروز انجام میشود. بررسیهای اولیه ما نشان میدهد که این شرکت نه تنها فعالیت و سابقهای در زمینه ارایه راهکارهای نرم افزاری در بخش برنامههای موبایل و کامپیوتر نداشته، حتی به نظر میرسد به تازگی متولد شده است!
بدیهی است که همان مقدار که ابهام در پشتیبانی از تلگرام وجود دارد، در مورد ایتا نیز میبایست این ابهام زدایی انجام شود؛ چرا که برای ما به عنوان یک رسانه و قطعا برای بسیاری از کاربران ایرانی به عنوان مخاطبین این اپلیکیشنها سوال پیش میآید که وقتی پیام رسانهایی مانند بله در کشور ما وجود دارند که به طور کامل پشتیبان و شرکتهای تامین کننده بودجه آن مشخص است، حضور برنامههایی مانند ایتا که به طور کلی پشتوانه آنها در هالهای از ابهام قرار دارد، قانع کننده است؟ قطعا همین مورد یک دلیل محکم برای استفاده نکردن از پیام رسان ایتا محسوب میشود.
منابع : itresan – tasnimnews