امنیت در شبکه‌های اجتماعی کجاست؟

حتما تا به حال خبرهای زیادی درباره حوادث در شبکه‌های اجتماعی شنیده‌اید؛ از انتشار تصاویر خصوصی و باج‌گیری گرفته تا سرقت و کلاهبرداری و حتی قتل که منشأ اولیه همه‌شان در تلگرام، وایبر، لاین، تانگو و… بوده است.
با اینکه پلیس فتا حواسش به همه جا هست اما روح‌الله مومن نسب، کارشناس فضای مجازی معتقد است: «اگر اطلاعات شما در فضای مجازی منتشر شود و شما شکایت کنید ممکن است فرد خاطی دستگیر و مجازات شود اما همیشه به یاد داشته باشید آبرویی که از شما رفته ممکن است به سختی برگردد. پس بهتر است امنیت در شبکه‌های اجتماعی را جدی بگیرید». او در گفت‌وگو با همشهری راهکارهایی ارائه داد که با استفاده از آنها می‌توانیم با امنیت نسبی از شبکه‌های اجتماعی استفاده کنیم.

خیلی‌ها شبکه‌های اجتماعی را ابزار مناسبی می‌دانند که موجب تسهیل در ارتباطات می‌شود اما برخی دیگر نسبت به آن بدبین هستند. ارزیابی شما از پدیده این روزهای عصر ارتباطات چیست ؟
به‌نظر من باید به شبکه‌های اجتماعی نگاه همه جانبه‌ای داشت و آن را در ابعاد مختلف بررسی کرد. مثلا به لحاظ ساختار، ابعاد مختلفی دارند. وایبر، تلگرام، اینستاگرام و… که بازارشان این روزها داغ شده رسانه‌های تعاملی هستند که از پروژه شهروند- خبرنگار نشأت گرفتند. ماهیت این شبکه‌ها خبری است.وقتی از این نرم‌افزارها استفاده می‌کنید بیشتر خبرنگار هستید تا کاربر. در مجموع اگر بتوانیم این شبکه‌ها را در اختیار بگیریم کارکردشان مثبت است اما اگر از سوی آنها به‌کار گرفته شویم کارکردشان منفی است. ماهیت این شبکه‌ها خوب است و خوبی‌هایش از بدی‌هایش بیشتر است.

استفاده از فضای مجازی در کنار همه محاسنی که دارد قطعا با معایبی نیز روبه‌روست. چند نمونه از آسیب‌های امنیتی آن را بازگو کنید.
نرم‌افزارهای تعاملی ویژگی فنی خاصی دارند که مخابره رمز انجام می‌دهند. براساس قانون، مخابره رمز جرم است. یعنی می‌توانند هر مطلبی را از گوشی شما بر دارند، به شکل کد دربیاورند و بدون اینکه متوجه شوید به محل دیگری ارسال ‌کنند. دسترسی‌هایی که این نرم‌افزارها به اطلاعات شما دارند خیلی زیاد است. مثلا می‌توانند گوشی شما را روشن و خاموش کنند، تصویر برداری کنند و به همه اطلاعات شخصی شما دسترسی پیدا کنند. این اختیار را شما با عضویت در این نرم‌افزارها به گردانندگان آنها می‌دهید. در حقیقت جسم گوشی در اختیار شماست اما روح آن در اختیار مدیران شبکه، که این مهم‌ترین چالش امنیتی شبکه‌های اجتماعی است.

آیا می‌توانیم بفهمیم از چه بخش از اطلاعات ما استفاده می‌شود یا نه؟
اگر نرم‌افزاری مثل «پکت کپچر» را نصب کنید می‌توانید بفهمید چه داده‌هایی از گوشی‌تان خارج شده و به کجا منتقل می‌شود. البته فقط می‌توانید ببینید ولی قطعا غافلگیر خواهید شد چراکه می‌بینید مثلا عکسی که در گالری گوشی‌تان بود به شش کشور فرستاده می‌شود. مورد امنیتی دیگر اینکه ممکن است پورت گوشی شما باز شود. مثل این می‌ماند که افرادی قفل در خانه شما را باز کنند اما در را باز بگذارند تا دیگران هم وارد شوند. با پورت باز شده، امنیت گوشی شما پایین می‌آید. آن موقع است که هکرها به سادگی می‌توانند وارد حریم شما شوند. وقتی گوشی شما هک شود پلیس فتا به این سادگی نمی‌تواند هکر را پیدا کند. چون سرور نرم‌افزار داخل کشور نیست. اما اگر این اتفاق در یک نرم‌افزار ایرانی اتفاق بیفتد می‌شود آن را پیگیری کرد. بیشتر تخلفات انجام شده در فضای مجازی مربوط است به شبکه‌های اجتماعی مثل تلگرام.

با این فضایی که شما از فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی ترسیم کردید آیا اساسا می‌شود در این فضا، امنیتی متصور بود؟
به‌طور کلی نمی‌شود در این فضا امنیت را ایجاد کرد چراکه هیچ شرکتی وجود ندارد که بتواند امنیت یک گوشی تلفن همراه را بیمه کند. چون شدنی نیست. چون بیمه‌گزار باید بفهمد که گوشی از چه ناحیه‌ای ریسک دارد. گوشی تلفن همراه ریسک‌های زیادی دارد و نمی‌شود گفت که صددرصد امن است. امنیت نسبی در اینجا موضوعیت پیدا می‌کند که برای آن باید تدبیر کرد. مثلا اگر گوشی شما ایرانی باشد و از نرم‌افزارهای ایرانی هم استفاده کنید می‌شود گفت که اگر کسی به گوشی شما دستبرد بزند آن وقت مراجع رسمی می‌توانند پاسخگو باشند. مثلا شبکه ملی اطلاعات یکی از اصلی‌ترین زیرساخت‌های ایجاد امنیت در فضای مجازی است. چون در این شبکه ارسال و دریافت اطلاعات ما مشخص می‌شود و قابل پیگیری است.

تبهکاران هر روز از ترفندهای تازه‌ای برای فریب و سوءاستفاده درشبکه‌های مجازی استفاده می‌کنند. از تازه‌ترین ترفندها بگویید.
«فیشینگ» یا شبیه‌سازی‌ صفحه‌ها زیاد است. سوءاستفاده از اطلاعات عادی مردم هم زیاد اتفاق می‌افتد که افراد شیاد از طریق آن باج‌گیری می‌کنند. از سوی دیگر دسترسی به حساب‌های بانکی نیز زیاد شده که برای مقابله با آن توصیه می‌شود در گوشی‌هایی که نرم‌افزارهای تعاملی نصب شده از نرم‌افزار موبایل بانک استفاده نکنید چون می‌توانند اطلاعاتتان را کپی کنند. بیشترین دزدی‌ها از طریق همین شبکه‌هاست. وقتی نرم‌افزارها را روی گوشی‌تان نصب می‌کنید افراد ناشناس می‌توانند به حساب‌های شما دسترسی داشته باشند و حساب بانکی‌تان را خالی کند. یا اینکه می‌توانند عکس خصوصی شما را بردارند و باج‌گیری کنند.

برای مقابله با این تهدیدها از چه شیوه‌های پیشگیرانه‌ای می‌شود استفاده کرد؟
گوشی تماستان و گوشی‌ای که از آن برای شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنید متفاوت باشد. مارک زاکربرگ مدیر فیس‌بوک می‌گوید وقتی شما از گوشی‌های اسمارت استفاده می‌کنید بدانید در اتاق شیشه‌ای زندگی می‌کنید. در نتیجه چیزی را که از دیده شدنش خجالت می‌کشید در گوشی‌تان نگهداری نکنید. چون اطلاعاتی که از آن استفاده می‌کنید ممکن است روزی در زندگی‌تان آشکار شود. پس هر اطلاعاتی را نباید از طریق این نرم‌افزارها منتشر کرد. راه دیگر اینکه روی دوربین گوشی‌تان برچسب بزنید. این کار ضمن اینکه عمر لنز دوربین‌تان را افزایش می‌دهد باعث می‌شود هکر‌ها و بدافزارها نتوانند از دوربین شما استفاده کنند.

همان‌طور که گفتید هک کردن یکی از شایع‌ترین جرائم در شبکه‌های اجتماعی است. هکرها از چه راه‌هایی برای نفوذ به گوشی طعمه‌هایشان استفاده می‌کنند؟
بیشتر از ناآگاهی افراد سوءاستفاده می‌کنند. آنها دنبال فرصتی هستند که در گوشی نفوذ کنند. اما همیشه این فرصت را خود ما به آنها می‌دهیم. شایع‌ترین راهی که در اختیار هکرها است همین شبکه‌های تعاملی است. مثلا گاهی پیامی ناشناس برای شما می‌آید و از همان طریق ویروسی وارد گوشی‌تان می‌شود. یا نرم‌افزاری را نصب می‌کنید که کنار خودش یک بدافزار هم نصب می‌کند و متوجه نمی‌شوید. اگر نرم‌افزار را هم حذف کنید بدافزار کار خودش را ادامه می‌دهد و کنترل گوشی‌تان را به ‌دست می‌گیرد.

برای پیشگیری از هک شدن چه راه‌هایی وجود دارد؟
باید روی دروازه‌های ورودی گوشی‌مان بیشتر دقت کرده و از گوشی مجزا استفاده کنیم. روی لینک‌های مشکوک کلیک نکنیم و هنگام دانلود کردن مراقب باشیم اسیر ویروس‌ها نشویم. از نرم‌افزارهای ایرانی استفاده کنیم. چون اطلاعات از کشور خارج نمی‌شود و اگر هک شدیم می‌شود هکر را پیدا کرد.

نرم‌افزارهای داخلی شبکه‌های اجتماعی تا چه حد امن هستند و آیا به لحاظ کارکرد می‌شود آنها را با نرم‌افزارهای خارجی مقایسه کرد؟
نرم‌افزارهایی که در داخل طراحی شده‌اند حدود ۸۰درصد از نرم‌افزارهای خارجی امن‌تر هستند. مثلا در نرم‌افزارهای خارجی وقتی عکسی را ارسال می‌کنید آن عکس در ۱۶نقطه کپی می‌شود اما در نرم‌افزارهای ایرانی حداکثر در ۳نقطه شامل: شرکتی که از آن اینترنت خریده‌اید، شرکتی که عمده فروش اینترنت است و شرکت زیرساخت کپی می‌شود. اما در خارجی‌ها به جز این ۳نقطه، عکس شما در ۱۳نقطه دیگر هم کپی می‌شود. اگر اطلاعات شما در این فضا منتشر شود و شما شکایت کنید ممکن است فرد خاطی دستگیر و مجازات شود اما همیشه به یاد داشته باشید آبرویی که از شما رفته ممکن است به سختی برگردد. پس بهتر است امنیت در شبکه‌های اجتماعی را جدی بگیرید.

چطور می‌شود از آلوده بودن یک لینک مطلع شد؟
تنها راه این است که بدانید چه‌کسی لینک را برای شما فرستاده و لینک‌های ناشناس را باز نکنید.از سوی دیگر باید مطمئن شوید لینکی را که دریافت کرده‌اید واقعا از طرف دوست‌تان فرستاده شده است. در غیراین صورت لینک‌های ناشناس را باز نکنید.

در مجموع چطور می‌توانیم با خیال راحت از شبکه‌های اجتماعی استفاده کنیم؟
وقتی می‌خواهیم از نرم‌افزاری استفاده کنیم اول تحقیق کنیم که از کجا آمده و چه فرد یا شرکتی آن را ساخته است. اگر به‌نظر می‌رسد که می‌تواند برای ما مشکل ایجاد کند بهتر است از آن استفاده نکنیم. در این زمینه باید تدبیر بیشتری به خرج دهیم و از طرفی دانش‌مان را درباره این شبکه‌ها بالا ببریم تا اسیر آنها نشویم.

hspm

با linestore همراه باشید

پشتیبانی : 05132727070